Jul, jul strålande jul

Ctrl klik om dit prachtige kerstlied te horen.

http://www.julsanger.net/songs/listensong.php?songid=9

Wat kan ik doen aan mijn Zweeds?

Er zijn nog meer van zulke veelgestelde vragen. Waarom kan ik die woorden niet onthouden, waarom is mijn uitspraak nog steeds zo slecht? Hoe train ik mezelf als ik heel weinig tijd heb? Op welk niveau zit ik? Enzovoort.

Als u wilt kunt u mailen: mamaritiem@kpnplanet.nl
Schrijf hier alleen in het bericht Synvinkel, dan ontvangt u drie hoofdstukken van dit boekje als ze uitgegeven worden. Daarna gaat het boek in de verkoop voor 45,00 Euro als E-boek.

Mocht u een test willen doen, schrijf dan test en geef hierbij aan of u beginner bent of al een tijdje zweeds leert, dan stuur ik u een test en een aantal URL's van sites die u verder kunnen helpen. Nog andere vragen? Stel ze in een email en u krijgt een antwoord thuis gestuurd.

U kunt zich ook opgeven voor de nieuwsbrief van Det gäller ett Språk. Deze verschijnt voorlopig een maal per maand, de bedoeling is dat deze ook bij speciale gelegenheden uitkomt. Als u zich opgeeft door aan bovengenoemd email adres een bericht te sturen: opgave nieuwsbrief, krijgt u de cursus 20 nyhetsbrev bij de nieuwsbrieven opgestuurd. 20 nyhetsbrev is een kleine cursus die alles met Zweden, de taal en de bewoners te maken heeft. Niet erg moeilijk, vooral erg leuk om te zien en verrassend met veel URL's. Per maand krijgt u dan een nyhetsbrief kado.


SYNVINKEL PÅ SPRÅKETS MÄRKVÄRDIGHETER

Stor i orden, små på jorden

Typisch Zweedse uitdrukkingen en gezegden zijn er niet zoveel. Het Zweeds maakt deel uit van de Europese taalkultuur en de meeste uitdrukkingen zijn ook wel bekend bij Nederlanders. Maar op een dag heeft iedereen die Zweeds studeert behoefte aan iets typisch Zweeds en koopt een boek met uitdrukkingen en gezegden.

Hier zijn toch een paar " echte " Zweedse uitdrukkingen:

Dra åt skogen - Trek naar het bos. Als buitenlander verwacht je dat deze grote economische bron wel wat meer respect op roept, want de uitdrukking betekend zoiets als "loop naar de hel".

Man blir vad man äter. Men wordt wat men eet. Ooit heb ik zoiets gehoord over een boekenkast en boeken die je leest, maar hier is de Zweedse variant.

Mycket vill ha mer. Veel wil meer hebben.

Nära skjuter ingen björn. Bijna schiet geen beer.

Man ska inte gå över ån efter vatten.
Leuke uitspraak, je moet niet over de rivier gaan op zoek naar water.

Även solen har sina fläckar. Zelfs de zon heeft vlekken.

Stor i orden, små på jorden. Groot met woorden, klein op de aarde.

Arga katter får rivet skinn - Boze katten maken een gescheurd vel.

Lugna dig arg varg- rustig aan boze wolf.Dat betekent heel wat anders dan Nederlanders denken. Zoiets zeg je tegen een boos kind, of een collega die even los brandt. Wolven worden door Zweden beschouwd als huisdieren die buiten wonen.

Kies een favoriete schrijver of onderwerp.

De volgende stap om de taal machtig te worden,is het kiezen van een favoriete schrijver of onderwerp. Dit is wel een punt van diskussie. De voordelen zijn het leren van woorden en zinnen die passen bij een onderwerp,dat mag eenzijdig lijken maar mijn ervaring is dat niet. Ik heb jarenlang boeken gelezen van Shöval en Wahlö. Politie romans dus. Het resultaat was al heel snel, dat ik Zweedse kranten beter kon lezen. Het lastige is, dat dit soort "bijwerkingen" niet helemaal te meten zijn.Iedere schrijver heeft zijn eigen stijl, woordkeuze en zinsbouw.

Toch is er wel iets over te zeggen:

1. Kinderboeken, inclusief de gesproken boeken zijn bijzonder geschikt voor het beluisteren van gesproken taal en het nadoen hiervan.
2. Detectives en politieromans helpen om de krant te lezen. Hetzelfde bereik je met historische boeken al is het een ander onderwerp.
3. Zweedse kookboeken zijn aan te bevelen voor het dagelijkse leven en zelfs op het werk. Daar staat veel meer in dan recepten. Ze zijn doorgeefluiken van een stuk Zweedse kultuur, die ik nergens anders gevonden heb.
4. Wie liever veelzijdig wil zijn en van alles wil lezen, kan een abonnement nemen op bijvoorbeeld de krant van 8-sidor. Die komt een maal per week uit en is bepaald niet kinderachtig.

http://www/8sidor.se/

Beroepsmatig willen cursisten vaak veel weten over ekonomi. Ook daar is wat voor te vinden. Niet direct boeken, maar wel sites op internet, waar een nieuwsbrief, RSS of anderzins van verschijnt.


Of neem een favoriet site, abonneer je op hun nieuwsbrief en RSS.

Bijvoorbeeld: Http://www.ekonomifakta.se. Klik op het logo hieronder.







Länder Andel skatt
Nederländerna 45 %
Sverige 45 % Källa: OECD

Visa skatten för...
information
en inkomsttagare med för landet genomsnittlig lön
en inkomsttagare som tjänar 67% av en genomsnittslön
en inkomsttagare som tjänar 167% av en genomsnittslön Visa skatten som...

Information
andel av arbetskraftskostnad
andel av bruttolön
marginalskatt
Välj andra länder att jämföra med
nomifakta 2009, Storgatan 19, 114 82 Stockholm Tel 020 - 52 50 50, Fax 08 - 553 431 | PRENUMERERA | RSS

Hoe lang doe ik erover om de taal te spreken?

Daar is niet een eensluidend antwoord op te geven. Studenten op een universiteit leren het in een jaar tot niveau B2 (Volgens Europese standaard) en gaan dan een jaar in Zweden wonen. Hierdoor kun je stellen, dat het minimum twee jaar is. Maar het maximum is niet bekend. Andere voorwaarden zijn de tijd die je erin wilt steken, je aanleg en studeer ervaring en hoe vaak je je onder de Zweden begeeft. Een goede studiegroep en een goede leraar doen veel, maar dan nog heb je zelf veel factoren in de hand.

Het gemiddelde is drie jaar als je in Zweden woont en zes jaar als je in Nederland woont.En je wilt er energie en tijd in steken.


Maar ik heb een drukke baan en geen tijd, wat leer ik dan op de lessen?

Je leert altijd het nodige. Maar het tempo komt een stuk lager te liggen op deze manier.

Voorzetsels zijn ook zo lastig

Een andere groep woorden, die lastig te leren is, zijn de voorzetsel. Ook daarbij wordt de cursist verteld dat er geen regels voor zijn. Er zijn echter wel manieren om ze te leren.

Verdeeld in betekenis.

1.Voorzetsels van plaats: op, onder, buiten, achter, voor enzovoort. Dit valt reuze mee.
2.Voorzetsels van tijd: deze zijn er niet zoveel, het grootste verschil is voor regelmatigheden en zaken die een keer gebeuren. Jag har en kvällskurs på tisdagen. Dat is een cursus die regelmatig op dinsdagavond gegeven wordt en Jag har en kvällkurs i tisdagen, geeft een cursus alleen aanstaande dinsdag.
3.Relaties: Hon är mor till den unga flicka. (Zij is moeder van dat jonge meisje). Alleen till
4. Het Zweeds kent net als het Nederlands veel voorzetsels die bij een werkwoord horen. Het werkwoord veranderd dan geheel van betekenis. Zetten, opzetten, doorzetten. In het Zweeds: Hålla, hålla på, hålla med, hålla ut. (houden, bezig zijn met, het er mee eens zijn, uithouden). Juist door het verschil in betekenis zijn deze combinaties redelijk snel te leren.
5. Zweden werken altijd op een gebouw. Jag arbetar på ett varuhus, en skola, ett bygge,ett museum. (Ik werk in een warenhuis, school, bouwwerk, museum). Behalve i kyrkan,i affären. (In de kerk, in de winkel. Dit is ook mooi regelmatig).
Hiermee ben je al een flink eind op weg.

Er zijn nog wel meer van zulke groepen, die staan in Synvinkel på språkets märkvärdigheter.

Kies een boek om jezelf te testen

Als je zover bent, dat je boeken gaat lezen in het Zweeds, neem dan een van de boeken als testboek. Lees het desnoods zonder woordenboek en doe dit ongeveer elk half jaar. Kruis eventueel de woorden aan die je niet kent en nog preciezer, schrijf de datum erbij wanneer je het wel blijkt te kennen. Mijn ervaring hiermee is, dat het ongeveer een jaar duurt voor je het meeste kunt lezen. Dan blijven er nog wat uitdrukkingen over die je al of niet kunt opzoeken. Heel handig is http://www.Google.se. Type het woord in, klik op Bilder en je ziet voor je wat er wordt bedoeld. Ik heb dit destijds gedaan, met het kinderboek Nalle Puh, uiteraard Winnie de Poeh. De eerste keer begreep ik de grote lijnen van de verhalen, na een half jaar was dat wel veel, erg veel meer. Maar sommige uitdrukkingen kende ik pas drie jaar later. Wat mij betreft zijn zulke kinderleesboeken aan te bevelen. Ze mogen dan kinderlijk lijken, ze bevatten een behoorlijke woordenschat. Ook de boeken van Astrid Lindgren lenen zich daar heel goed voor. Voorwaarde is wel, dat je je nieuwsgierigheid kunt bedwingen voor een poosje. Daarna geeft het een goed beeld,hoe snel je feitelijk de taal leert.

Lidwoorden

Daar kunnen cursisten een tikkeltje wanhopig van worden: hoe ze al die lidwoorden leren. Feitelijk zijn er maar drie, net als bij ons. En, ett en het achtervoegsel -na. En stol, ett bord, stolarna. Om het leren gemakkelijker te maken, beginnen bijna alle cursussen met kennismaken,het eigen huis en omgeving etc.Gemakkelijk herkenbare dingen.De praktijk wijst uit, dat de lidwoorden dan snel onthouden worden. Hoe bekender het onderwerp, des te sneller onthoudt men ook de lidwoorden behorend bij de zelfstandige naamwoorden in de nieuwe taal.


Verder is het verstandig om aan te nemen dat het standaard lidwoord "en" de gewone is en niet meer geleerd hoeft te worden. "Ett" is dan de uitzondering en daar zijn wel regels voor. Het is even wennen, maar als 70% van de zelfstandige naamwoorden een "en" lidwoord hebben, mag je dat aannemen. En nog meer: uitzonderingen of vreemd lijkende combinaties zijn gemakkelijker te onthouden. Of groepjes woorden die ongeveer dezelfde betekenis hebben.

Voorbeelden van het bovengenoemde:

1.Voor ons is heel vreemd: ett piano, ett appothek, ett bibliothek, ett diskothek.
2.Een groep woorden die met papier te maken hebben, zijn bijna allemaal ett woorden. Behalve en bok: ett papper, ett pass, ett block, ett häfte, ett pärm, ett blanket, ett contract.
3.Vaste uitgangen zoals -ing of -ning, -het, -dom etc geven geen ett woorden. De enige uitzondering is -skap. Daar is geen vast lidwoord voor. Ett aktenskap,ett vänskap, en vetenskap.(het huwelijk, de vriendschap, de wetenschap).
4. Personen en dieren krijgen nooit een ett lidwoord. Uitzonderingen zijn ett barn (het kind) en ett biträde (de assistent), ett vittne (de getuige) en ett djur (het dier). Zelfs niet als een woord is afgeleid van een werkwoord: "en gående"- een wandelaar, of loper.
5. Daarentegen krijgen alle zelfstandige naamwoorden afgeleid van een werkwoord een ett lidwoord. Ett bidrag, ett förhållande. (een bijdrage, een verhouding)

In mijn boekje :"Synvinkel på språkets märkvärdigheter" (Een kijk op de opmerkelijkheiden van de taal)staan er nog meer. Deze titel heb ik natuurlijk met opzet gekozen, want titels van leerboeken onthoudt ook iedere cursist. Laat je niet wijs maken, dat er geen regels voor zijn!!

Een bewijs van goed taalgebruik

Net als in Nederland is het mogelijk een aantal certificaten te verwerven,die een bewijs zijn van de taalbeheersing. De Europese standaards A1,A2 en B1 zijn te verkrijgen bij de Groninger universiteit. Wel staat hier tegenover dat er een proef afgelegd moet worden. Voor een getuigschrift is er uiteraard een bewijs nodig.

Wie nog verder wil en het taalniveau op papier wil laten zetten,kan zich wenden tot de universiteit van Lund. Samen met de Folksuniversitet is hier een programma ontwikkeld om het gewenste certificaat te verkrijgen. Eerst volg je een cursus via internet, waarbij er vooral geschreven,gelezen en geluisterd moet worden.Spreken, ja dat is wat problematisch in je eentje. Dus adviseert FUL dat toch alleen te doen,hardop. Inderdaad kan dat geen kwaad. In de zomer kun je een vakantie volgen in Lund zelf en dan echt aan de praat raken.Duur is het niet. Wel leuk en bewerkelijk. Ik heb er in ieder geval geweldig goed door leren schrijven en niet zo vreemd, erg veel van die lastige grammatica werd "vanzelfsprekend". De stijl van lesgeven is die van een universiteit. Ja, dat geeft wel eens het gevoel voor de wolven gegooid te worden. Maar je leert er zoveel van en het is zo leuk, dat dat wel te accepteren blijft. Ook al ben ik in het begin wel eens woedend geweest. Zo beroerd schreef ik toch niet. En een erg goed woordenboek erbij of een abonnement op de National Encyclopedi kan ook geen kwaad in dit geval. Het is wel menis!!

Hier is het adres in Nederland:

Groningen
University of Groningen, Scandinavian Languages and Cultures/Faculty of Arts,
Box 716, 9700 AS Groningen
Dr Petra Broomans e-mail adres: p.broomans@rug.nl

En in Lund:
http://www.folkuniversitetet.se/templates/Page.aspx?id=31869

Woordenboeken gebruiken

Er bestaat een wat merkwaardige theorie dat een woordenboek overbodig is. Uit het zinsverband blijkt wel wat een woord betekend, dus hoeft het niet opgezocht te worden. Ik deel die opvatting niet. Integendeel. In het begin van de studie lijkt elk onbekend woord een klein obstakel te vormen en de tekst kan bijna niet gelezen worden zonder de betekenis van dat woord te kennen. Daaruit kun je dus de conclusie trekken, dat het zinsverband ook niet bekend is. Wat mij betreft mag een woordenboek stuk gelezen worden in zulke gevallen. En dat gebeurt ook, na verloop van tijd zie ik cursisten met plezier het woordenboek gaan lezen alsof het een roman is. Daar staat blijkbaar meer in dan louter woorden, het laat ook zinsverbanden zien. Pas als een woordenboek ongeveer versleten is,legt men het opzij. Nu kan het woord begrepen worden uit de rest van de tekst.

Termen die uit de lucht lijken te vallen

Het overkomt iedereen.Je denkt dat je heel wat weet van de Zweedse grammatica en plotseling hoor je een term, of er wordt gevraagd naar een begrip waar je nog nooit van gehoord hebt. Dan lijkt het alsof er een volledig verborgen wereld achter schuil gaat.Vervelend, heb je iets niet gehoord? Natuurlijk is dat wel spannend,maar ook onoverzichtelijk. Bovendien is het mogelijk dat andere cursisten in de groep waar je eventueel les hebt,hiermee wat verder zijn.

De termen die hierom berucht zijn:

Mjuka vokalen - zacht vokalen. Onder invloed van de zachte vokalen en dat zijn alle vokalen op vier na (a,o,u en å),veranderd de uitspraak van de g en de k. De Zweden houden van zachte klanken. Het is ongeveer hetzelfde als met de uitspraak van citroen en cummulus. Overigens kent het Zweeds de letter g in de uitspraak en deze klinkt als een zachte, Limburgse g zoals wij dat zeggen.

Transitief of intransief: overdraagbaar of niet overdraagbaar. Bij een transitief werkwoord staat een lijdend of meewerkend voorwerp. Jag ge han en banan. Han tackar mig.(Ik geef hem een banaan. Hij bedankt mij) Transitief. Jag känner mig bra.(ik voel me goed) Intransitief.

Satsadverbial(et)is een bijwoord die de hele zin beïnvloedt.
Dit noem ik zelf "vage" bijwoorden.Det är ju söndag,idag.(Het is toch zondag, vandaag.)

Als je daar meer over wil lezen, kijk dan nog eens op de site van de vader die zijn kinderen Zweeds leerde lezen.

http://www.peterularsson.se

En hier een aantal voorbeelden overgenomen van:

http://www.fritex.se.svenska/satsmai4.html


Jag står inte ut!
Man borde egentligen börja jogga.
Det är ju sant.
Det regnar ofta i Bergen.
Byxorna ska man naturligtvis ta på sig före skidorna.
Jag kommer kanske på fredag.
Det är nog gott om myror i den här skogen.
Ja, det tror jag absolut.

Leer een aantal woorden om woorden weer te geven.

Een rare titel boven dit stukje? Het kan in ieder geval handig zijn om een aantal woorden te kennen waarmee je duidelijk weergeeft wat je bedoelt. Een woord bijvoorbeeld is "ett ord". Een zin is "en mening" en dit is ook een bedoeling en de zin van het bestaan als je wilt.De Zweden kennen daarnaast ook nog het woord "sats" en dat betekend nog eens zin, echt een zin bestaande uit woorden en tekens. Maar toch hoor ik dit zelden, behalve in combinaties. Dus verder beginnen alle woorden die iets met zinnen te maken hebben met sats -analys, -ordning,-del,-fogning.(zins -analyse,-volgorde,-deel, samengestelde zin).

In het Zweeds gebruikt men Latijnse woorden voor het aanduiden van woorden en voor zinsdelen gebruikt men Zweedse. Ook hier geldt: wie Latijn kent of eventueel de Engelse termen voor grammatica en de gebruikelijke termen van die talen heeft geluk. Het kost dan geen extra inspanning om de grammatica termen te begrijpen. Lastig is wel dat er twee talen door elkaar gebruikt worden in dit geval. En enigszins komisch: een voorbeeld is het woord Satsadverbial.(Een bijwoord dat een hele zin domineert). Het eerste deel van dit woord is Zweeds, het tweede deel is Latijn. Ik moet toegeven dat het Nederlands daar wel consequenter is. Wij gebruiken alleen Nederlandse woorden. Het kan echt geen kwaad om dit nog eens te benadrukken.

Spellen is att stava. Stavning is spelling in het algemeen. In Zweden gebruikt men twee vormen van spelling: Bokstava is spelling in letters in tegenstelling tot het spellen in lettergrepen: stavelser.

Natuurlijk volgt dan de vraag:en als ik geen zin heb? Jag har ingen lust att stava stavelser.

Meer weten?

Hier is een site van een Zweedse vader die zijn kinderen uitlegt hoe het zit:

http://www.grundenisvenska.se/sprakets-delar.php

Vreemde woorden of woorden uit een vreemde taal?

De Zweedse taal bevat nogal wat woorden, die voor Nederlanders zeer vreemd lijken. Dat komt onder andere doordat de taal veel op het Nederlands lijkende woorden bevat, die net iets anders betekenen. Er is altijd wel een reden waarom die betekenis anders is. De geschiedenis van het woord kan verschillen, een commissie vindt een andere schrijfwijze beter of de dagelijkse spraak heeft er veel invloed op. Automobil bijvoorbeeld is een Frans woord: in het Nederlands afgekort tot auto. Het eerste stuk van het Franse woord. Letterlijk vertaald 'zelf'. Ja, alleen dat. De Zweden zeggen bil.Het laatste stuk van het Franse woord. Feitelijk heeft het woord geen betekenis. Maar iedere Zweed weet dat, dat voertuig op vier wielen met motor en stuur bedoeld wordt. Hierna zal ik een aantal van de voor Nederlanders vreemde, vreemde woorden beschrijven.

Alltid en aldrig. Zeer verwarrend: altijd en nooit. Soms krijg ik van cursisten bijna verontwaardigde reacties: hoe komen die Zweden daar in vredesnaam bij?

Twee bijna identieke woorden.Daar zit wat in, deze cursisten hebben feitelijk goed begrepen waar het om gaat.De Zweden zeggen nooit nooit. Ze zeggen ald rig. Ald is een oude vorm van all of al (alles). De toevoeging -rig betekend niet. Dus is aldrig: helemaal niet. Als je aan een Zweed vertelt dat hij nooit nooit zegt, is hij waarschijnlijk stomverbaasd. Hij zal het hier niet mee eens zijn.

Nog zo'n paar: somliga en samtliga. Verrassend genoeg een contrast:sommigen en allen.

Woordenschat testen en oefenen

Wil je je woordenschat testen en oefenen ga dan naar :

http://www.vetgirig.nu/quick.php?no=4012&quiz=Självtest%20svenska%20ord

Deze begint bijvoorbeeld met: vad betyder snacka.(wat betekent kletsen?)

Het is een multiplechoice test/oefening. Er zijn ongeveer zestig vragen, niet al te moeilijk.

Rätta betekend feitelijk, recht zetten. Hier wordt het antwoord gecontroleerd.

Aan het eind krijg je een beoordeling met hoeveel procent 'rätt' je hebt.

Vind je dit leuk en wil je meer van zulke oefeningen: Klik dan op het woord 'Snabben', links boven. Dat betekent:snelle(n). Snelle tests dus. Het is nog geen wedstrijd. Hierna kun je uit vele 'ämnen' (onderwerpen) kiezen. Kies:Språk en zoek bijvoorbeeld:

1.Rättstavning åk 4-6. Feitelijk is dat een spelling oefening voor kinderen, maar ook voor Nederlandse volwassenen.

2. Självtest Svenska Ord.(zie hierboven)

3. Svenska självtest. (Dit zijn zinnen, dus iets moeilijker)

Lijkt het je iets om aan wedstrijden mee te doen, meld je dan aan als lid (anmäll dig som medlem).

Voor wedstrijden (tävlingar) is het nog wat vroeg om te winnen: maar wees niet verbaasd dat deze site bekend is bij Nederlanders. Ik heb al tien landgenoten in Amsterdam ontdekt, die dagelijks meedoen. Het is echt leuk om te merken, dat je tegen een landgenoot speelt in het Zweeds. Of een Amerikaan of natuurlijk een Zweed (de meesten). De kunst is zo veel mogelijk punten te verzamelen en in de Gouden Club te komen. Persoonlijk zal dat bij mij wel (ahum) even duren. Vanaf vorig jaar kreeg ik werkelijk berichten: Grattis, du vann! Dat was dan erg aangenaam. Op den duur heb ik een aantal medespelers leren kennen en weet ik nu van wie ik kan winnen. En van wie niet. Soms feliciteer ik iemand. Als hij of zij altijd wint bijvoorbeeld. Ken je plaats, denk ik dan maar. Helaas kun je een verliezer moeilijk feliciteren.

· Mamaritiem

Waarom kan ik dat woord niet onthouden?

Het komt voor dat een woord of woorden niet in het geheugen blijven hangen. Een van de redenen daarvan is, dat ze niets betekenen voor degene die ze probeert te leren. Woorden krijgen een betekenis door ze in een verband te plaatsen. Het moeilijk kunnen onthouden is bijvoorbeeld bij onregelmatige werkwoorden. Merkwaardig genoeg minder met onregelmatige meervoudsvormen.

Voor mijn cursisten heb ik alle bekende onregelmatige werkwoorden simpelweg op klank gezet. Dan lukt het beter:

Een voorbeeld: Er zijn een stuk of dertig werkwoorden, die buiten de normale verbuiging vallen, maar toch tellen als regelmatig. Waarschijnlijk heeft dat met de eindklank te maken.

Att tro-trodde-trod (geloven)

Att glo - glodde - glod (aanstaren)

Att bo-bodde-bod (wonen).Enzovoort.

Dit is een ezelsbruggetje, maar wel een effektieve.

Typisch is dat als ze op deze manier geleerd worden, ze om de een of andere reden beter te onthouden zijn.

De Zweden spreken te langzaam of te snel.

Een cursist die regelmatig naar de CD's luistert die bij iedere taalmethode te verkrijgen zijn, wordt een perfecte luisteraar. De eerste paar keren komt onvermijdelijk de reactie: ja maar dat gaat te snel. En dus wordt het niet verstaan. De docent praat op het niveau van de cursist en dat verstaat men dus wel. Maar daarbij slaat de twijfel toe of men de taal in Zweden wel kan verstaan. Het gaat te langzaam.

In de praktijk van taal instituten is dit altijd een dilemma. Praat de docent op het niveau van een native speaker, dan slaat de frustatie toe. Praat de docent langzamer, dan komt de twijfel. Wat te doen in zo'n geval? Hierbij komt de wetenschap ons eventjes te hulp. Een cursist heeft meer aan een taal die hij of zij verstaat dan onbegrepen teksten. Dus toch maar langzaam praten? Nee, de oplossing is dat luisterteksten van te voren besproken zijn en bestudeerd. Dan komt men een heel eind.

Het tweede probleem is: het gaat niet automatisch. Bij een luistertekst moet de cursist nog over de woorden nadenken. Dat is minder comfortabel. Maar dat neemt niet weg dat de tekst wel verstaan en begrepen wordt. Het heeft zin om naar goed verstaanbare, niet te snel gesproken teksten te luisteren. En ook de Zweden weten dat, dus is daar een programma voor: 8 sidor. Hier wordt in niet al te moeilijk Zweeds het nieuws gepresenteerd. Het is te beluisteren en te lezen.

http://www.8sidor.se/?page=616&articleid=9704&category=2

Als je op deze site komt, zie je linksmidden een knop Lyssna (luisteren). Druk hierop. Daarna een knop Läs text en Stop. Een venster waarin staat: Hastighet (snelheid) Daar kun je kiezen tussen drie snelheden. Overigens worden alle delen van de site gelezen. Om dit te voorkomen kun je de gewenste tekst met de muis markeren. Dan wordt alleen dit stuk gelezen. Woorden die je niet kent, zul je evenwel in een woordenboek moeten opzoeken. Versta je het niet direct, lees dan eerst het artikel en luister daarna of nog een keer. Ik beveel deze site enorm aan om je luistervaardigheid te trainen!!

Zinnen maken en 'stil vallen'.

Cursisten die de Zweedse taal leren, merken vanzelf dat ze bij het spreken 'stil vallen', dat wil zeggen ze begrijpen de taal, verstaan deze inmiddels en horen ook de zinnen. Maar hun gemoed werkt niet mee. Dat is normaal. Iedereen moet eerst leren welke zinnen je kunt gebruiken en hoe deze geconstrueerd moeten worden. Dus dat betekent, eenvoudige zinnen, die in vele variaties herhaald worden. Op verzoek van mijn cursisten ben ik inmiddels bezig een paar CD's te maken met deze zinnen. Grappig is dat Nederlanders vaak veel leren van kinderen. Kinderen spreken ook zo: eenvoudige zinnen, eindeloos herhalen. Elke dag. Wie in de gelegenheid is om eens in een Zweeds gezin te logeren, zal dat snel opmerken. Dat werkt fantastisch. Het zal niet de eerste keer zijn, dat ouders net zoveel van kinderen leren als andersom.

Er bestaat een theorie dat eerste en tweede taal verwerving op dezelfde manier gaan. Daar kan ik het niet mee eens zijn. Een baby praat misschien in een -woordszinnen en een volwassen cursist begint daar ook mee. Maar verder gaat de vergelijking niet. Ik heb nog nooit een baby horen vragen of er misschien ook regels zijn, waar meegewerkt kan worden.

3000 woorden

Hoe zit dat nu met die 3000 woorden, die mensen dagelijks gebruiken in de spreektaal? Als je maar zo weinig woorden gebruikt dagelijks, dan moet een taal gemakkelijk te leren zijn. Tja, dat is een gemiddelde. Er is verder nog niet zo veel uitgezocht hoeveel men spreekt per week, per maand of per jaar. Dat zou wel interessant zijn.

Wetenschappers hebben veel onderzoek gedaan naar taalverwerving en ook bij het leren van een tweede of zelfs derde taal. Daarover is inmiddels heel wat bekend. Wie als kind twee talen leert heeft geluk. Wie als volwassene een tweede taal leert heeft nog meer geluk. Hoewel de opvatting is, dat kinderen snel leren, heb ik niet gemerkt dat dat bij volwassenen anders is. Een kind leert minder woorden dan een volwassene. Maar heeft wel een aangeboren gevoel voor systeem. Er is zelfs al een verschil bij tieners merkbaar. Die leren niet meer zo snel. Behalve leeftijd speelt ook het beroep een rol. Docenten van een universiteit zijn de beste taalstudenten, daarna komen directeuren van grote bedrijven. En de rest, die leert het ook. Zij het wat langzamer. Volwassenen hebben een druk leven en dat leidt de concentratie af. Maar kan er ook een bijdrage aan leveren. Het is een kwestie van jezelf nemen zoals je bent. Leer je langzaam volg dan een cursus die daarbij past. Dat is niet voor niets, zo blijft het leuk en dat zou wel eens erg belangrijk kunnen zijn. Strategies leren is dat. Vergelijk jezelf niet met anderen. Universiteits-docenten hebben hun hele leven zitten studeren, dus zijn ze daar goed in. En iemand anders is goed in verkopen of kleding maken, of websites maken. Wil je toch uitblinken, kies dan bewust voor je eigen stijl en laat zien dat je het op deze manier goed kan. Dat is wijsheid. En maakt eerlijk gezegd ook indruk.

Woordenboeken - woordjes leren

In het begin denk je er meestal niet aan om een woordenboek te kopen. Nu is een kleintje al voor € 5, -- te krijgen. Van uitgeverij Kramers of Prisma en bij elke boekhandel te bestellen. Verder kan een taalgids (toeristengids) bijvoorbeeld van Kosmos ook veel doen, want deze heeft meestal een index achterin. En kost ongeveer € 15,-- per stuk De uitspraak staat in de gids zelf. Kijk hier voor een goede recensie en meer gegevens.

http://www.lagom.nl/misc/zweeds/woordenboeken.html

Overigens kun je net zo veel geld uitgeven aan woordenboeken als je wilt. Bekend zijn de woordenboeken van Van Dale. Ook Zweeds-Nederlands/ Nederlands-Zweeds. Daar staat enorm veel in. Alleen het laatste boek heeft niet duidelijk gekozen voor een publiek. Is het nu voor Nederlanders of voor Zweden? En Van Dale heeft woordenboeken per beroep. Wel duur, dat wel.

Via internet woorden opzoeken.

Praktisch en informatief: Http://www.Ordbok.lagom.com. Vertaling van en naar beide talen.

Niet enorm uitgebreid, maar voldoende voor beginners.

Klein maar fijn: http://www.skolutveckling.se/vaxthuset/bildteman/

plaatjes met de juiste uitspraak als je er met de muis overheen gaat. Per thema dus.

http://www.skolutveckling.se/vaxthuset/lexinanim/index.htm/

filmpjes met de juiste uitspraak als je er met de muis overheen gaat. Per activiteit.

Een boek lezen is een uitstekende manier om de taal te conditioneren. Maar in het begin is dat natuurlijk lastig. Mijn idee is dat een ander lesboek daarin wel kan voorzien. Helaas zijn lesboeken erg duur.

Wil je toch eens een boek lezen, ga dan naar de Slechte. Ja, die tweede hands boekwinkel. Elk filiaal heeft een piepkleine afdeling met Scandinavische boeken, waar veel mensen staan te kijken. Onder de Scandinaviers die hier wonen is deze afdeling bekend en geliefd. Niet voor niets. En in de zomer verkopen oud-cursisten hun cursusboeken, die de volgende leergierige voor een klein prijsje kan overnemen Ik heb er al heel wat gezellige leesboeken vandaan gehaald. Een prachtige serie boeken van Selma Lagerlöf, jawel met goud op snee. Alle boeken van Ibsen, prachtig ingebonden voor een prikje. Soms staan er kinderboeken en soms boeken van bijna honderd jaar oud. Wonderbaarlijk hoe deze hier terecht gekomen zijn. Dat alleen al is een spannend verhaal. Voor adressen zoek hier in een nieuw venster:

http://www.DeSlegte.nl/

Op deze site staat niet welke boeken in voorraad zijn voor de cursist Zweeds, dus moet je er wel zelf heen gaan. Houdt er rekening mee dat de collectie wisselend is, de ene keer staat het vol met gewenste boeken, de andere keer vindt je niets van wat je wilt. Dat is in zekere zin een sport.

Nieuwe woorden of herhalen.

Een groot deel van de taal moet getraind worden. Eigenlijk is dat geheugentraining. Hoeveel en hoevaak? Wel dat blijft per persoon verschillend, maar het aantal keren varieert van o tot 200 keer, met een gemiddelde van 5 keer. Sommige woorden vergeet niemand: ett bord, ett kök, ett rum. De tafel, de keuken,de kamer. Dat zit meteen goed. Andere weer niet. Denk maar aan de werkwoorden att gå (gaan, lopen) en att göra (doen of maken). Het helpt overigens erg goed, als zulke woorden in verschillende zinnen gehoord worden.

De verhoudingen zijn een beetje bizar.

Voor het spreken gebruikt men gemiddeld 3.000 woorden,

Voor het lezen en luisteren 40.000 en voor het schrijven is dat niet bekend. Afhankelijk van je beroep bijvoorbeeld. Ja, het is raar met die getallen. En dan te bedenken, dat lezen in het Zweeds het snelst te leren is. Dat heeft ook veel met het geheugen van de mens te maken.

Hoeveel woorden moet je nu onthouden? Wel zo'n 40.000 als je de taal behoorlijk wilt kennen. En dat lukt ook nog. Hoe meer woorden je kent, des te beter onthoud je de volgende. Maar ga ze vooral niet in stampen. Dat is vrij zinloos. Lees een goed boek, of luister naar een goed verhaal. Dan gaat het veel sneller!

Vervolg les over bestellen.

Aan zo'n les gaat het nodige vooraf. Tellen kan de cursist inmiddels, want dat is een van dingen die steeds gebruikt worden. Dus dat wordt zo snel mogelijk geleerd.

Nu doen we het geheel nog eens over maar met een (denkbeeldige) groep mensen. Bovendien willen we het bedienend personeel behoorlijk aanspreken. Het woordje tack hebben wel al gehad, dat is bedanken en dat kan/ moet zelfs zo vaak mogelijk. Liefst achter elke zin. Nu wordt het ietwat komisch. Althans dat lijkt het voor Nederlanders, maar neem het heel serieus, want beleefdheid telt zwaar mee in dit land. Tacka, tacka, tacka.

Kypare, tack. (ober) Servitrice, tack (serveerster)

Ja, vad får det vara, tack?

Får jag beställa tre öl, ett glas mjölk, tre glas läsk, fyra mineralvatten, fem kaffe, tre te och har du en flaska champagne, tack?

Bra, men champagnen är slut, tyvärr. (Goed, maar de champagne is op, helaas)

Det är bra så, tack. (Zo is het goed, dank u).

Wat meteen opvalt is dat de ett woorden in het meervoud niet veranderen, waardoor het bestellen van drankjes veel weg heeft van de Nederlandse manier van bestellen.

Bij bijna iedere drinkgelegenheid hangt een bordje aan de muur, kaffe med ..... . Dus het lijkt of er op de koffie toegelegd wordt. Jawel, zoiets. In feite kun je onbeperkt koffie drinken, maar dat heb ik zelf nog nooit meegemaakt. Twee flinke koppen zijn gebruikelijk. Weet je het niet zeker vraag dan: Får vi ta ....., tack? Mogen we twee keer nemen?

Hierna volgt een nieuwe conversatie ronde.

Wat is er nu zo bijzonder aan de lessen?

Wat is er nu zo bijzonder aan de lessen die ik geef? De cursist wil natuurlijk zo snel mogelijk de taal leren. En spreken heeft daarbij de voorkeur. Maar als docent bekijk ik eerder de twee talen waar de cursist in de les mee te maken heeft. Wat is hierbij gemakkelijk, wat gaat snel en wat helemaal niet. Wat is verstandig om te kunnen als iemand in Zweden woont, werkt of gewoon met vakantie gaat. Vervolgens komen de twee talen aan de orde. Vanuit dat perspectief blijkt bijvoorbeeld Zweeds leren lezen bijzonder snel te gaan, luisteren als tweede, spreken als derde en helemaal achteraan komt schrijven. Vanuit de Nederlandse taal.

Het is niet verbazingwekkend dat Engelsen veel sneller Zweeds leren dan wij, want deze twee talen zijn enorm aan elkaar verwant. Wie goed Engels spreekt heeft daarmee een voorsprong. Grammatica en woordenschat verwerven gaan dan veel sneller.

Wat is nu lastig voor Nederlanders?Jawel de grammatica. Maar daar zijn ook veel oplossingen voor bedacht. De Zweden zelf kennen al deze manieren, omdat zelfs zij het lang niet altijd eenvoudig vinden. Zij hebben erg goed in de gaten wat een cursist snel leert en wat niet en vooral hoe. Vanuit dit perspectief zit er niets anders op, dan daar meteen mee te beginnen, zij het gecombineerd met een heel prettig deel van de taal en dat is de woordenschat. Daar houdt iedereen van. Opvallend is ook, dat alledaagse dingen als het eigen huis en interieur, kennis maken en over je beroep vertellen erin gaan als koek. Dus daar begint iedereen mee en kan het onthouden. Verder komt er steeds meer bij, leuke dingen.

Tijdens de eerste cursus leert men vooral standaard zinnen. Alledaagse zaken, als boodschappen doen, de weg vragen. Deze zinnen zijn kant en klaar en zo veel voorkomend dat het gemakkelijk te onthouden is. Pas als deze zinnen er goed inzitten, komt men toe aan een uitgebreidere conversatie. Dan is er meer variatie nodig.

Voorbeeld: Een drankje bestellen.

Får jag beställa ett öl (mag ik een biertje bestellen?)

Får jag beställa ett mineralvatten?

Får jag beställa ett glas vin, en/ett vin?

Får jag beställa ett glas mjölk, ett mjölk?

Får jag beställa en läsk?(frisdrank)

Får jag beställa ett kaffe?

Får jag beställa en kopp kaffe?

Får jag beställa ett te?

Får jag beställa en kopp te?

Får jag beställa en burk öl? (blikje bier)

Opvallend is dat vele drankjes met ett beginnen. Wijn is twijfelachtig, daar weten de Zweden niet goed raad mee. Ett/en kan allebei.

Vervolgens komen er ander zinnen bij:

Får jag betala?(mag ik betalen) tack

Får jag ha kvitot tack?(mag ik de rekening)

Verder gaat het.

Får jag se matsedelen, tack? (mag ik de menukaart zien?)

Hierna komt uitleg: mat is eten- sedeln is een briefje of kaart waar bedragen op staan. Altijd. Dit woord kom je dus in meer verbanden tegen. En tio segel. Een briefje van tien, bijvoorbeeld.

Vad blir beloppet? Vad blir det?(Hoeveel is het bedrag. Hoeveel is het)

Het lijkt wel een kapotte grammofoon? Nu die zal in ieder geval niet zoveel verschillen kunnen weergeven. En niemand hoeft dit uit zijn hoofd te leren. Het is zo bekend en vertrouwd dat het vanzelf blijft hangen. Dit lijkt niet de juiste volgorde?Je vraagt eerst de menukaart. Niet altijd dacht ik.

Hierna kunnen we langzamerhand een klein gesprekje beginnen.

Vad får det vara? (Wat mag het zijn?)

Cursisten leren dus snel lezen, snel verstaan en dus spreken. Want de invloed daarvan is niet te onderschatten. Wie de taal verstaat leert het eenvoudigweg sneller. En kan beter reageren.

Wie Zweeds wil leren heeft een groot aanbod aan boeken, cd's en zelfs films. Welke lesboeken wil je gebruiken? Dat hangt er sterk vanaf wat je doel is: snel spreken of juist veel grammatica. De meeste mensen kiezen voor het eerste, maar komen al vrij snel bij het laatste.

Ik kies altijd Svenska Utifrån van Svenska Institutet. Dat behandelt veel dagelijkse situaties inclusief de spreektaal die men dan gebruikt. Met een beetje grammatica. Daarnaast voor herhalingsoefeningen: Nybörjarssvenska. Maar na twintig lessen kopen veel leerlingen zelf de boeken van Adri Meijer erbij. Deze boeken vormen een perfect naslag werk. Op zo'n moment ben ik erg tevreden, want men heeft de smaak te pakken en honger naar kennis van de taal. De Zweedse taal is heel intressant. Daar zijn we het over eens.

Een aantal van mijn Zweedse vrienden heb ik de boeken van Adri laten zien. Ook zij zijn enthousiast. En gingen ze gebruiken. Natuurlijk kunnen ze inmiddels Nederlands lezen, anders lukt het niet. Hun argument is vaak dezelfde: alles staat erin.

http://www.si.se/Svenska/Innehall/Svenskundervisning/Lara-ut-svenska/Om-laromedel/Svenska-utifran/

http://www.bokus.com/b/9789174344578.html

http://www.nnbh.com/titels/Adrie-Meijer-Basiscursus-Zweeds-deel-1/630/9789062831616.htm

Het is tijd voor een ander perspectief op de Zweedse taal

9 juni 2009
Het is tijd, dat ik hier iets publiceer over het leren van de Zweedse taal, vanuit het inzicht wat ik langzamerhand verworven heb. Wat de Zweedse taal betreft, studeer ik inmiddels met het bewijs C1, dat is blijkbaar voldoende om bij een universiteit in Zweden aangenomen te worden, in Lund. Ik studeer vanuit Nederland maar ben verplicht om vijf weken per jaar aanwezig te zijn op de "skola". De rest gaat via internet.Geschiedenis dat is mijn vak. Het prettige is bovendien dat ik alle onderwerpen mag kiezen die ik wil, dus begin ik met de Zweedse taal. Natuurlijk is het mogelijk om deze geschiedenis te bekijken als lingkwist, maar dat wil ik nu juist niet. Mijn lessen met Nederlanderse en Engelse cursisten gaan gewoon verder in Nederland. Leuk dat ik zelf nu bij de groep hoor voor wie ik werk. Werken in Nederland en in Zweden.